معبد آرتیمس در افسوس

کرزوس آخرین پادشاه لیدیه بود. لیدیه ناحیه ای از آسیای صغیر بود که امروزه بخشی از ترکیه است.

کرزوس به خاطر ثروت هنگفتش مشهور بود. او در سال 560 قبل از میلاد مسیح یک پرستشگاه باشکوه در شهر افسوس بنا کرد. شهر افسوس هزاران سال پیش از این تاریخ تاسیس شده بود. بر اساس یک افسانه قدیمی، این شهر را عده ای از زنان جنگجو (مشهور به آمازونی) بنا کرده بودند.

بزرگترین معبد مرمرین

کرزوس تصمیم گرفت معبد را به افتخار الهه ماد که نگهبان حیوانات و زنان جوان بود بسازد. یونانی ها این الهه را آرتمیس و رومی ها دیانا می نامند. معبد را از سنگ های آهکی و مرمری ساختند که از معادن تپه های نزدیک آنجا استخراج شده بود.

زمین این پرستشگاه 130 متر طول و 79 متر عرض داشت. ساختمان اصلی معبد به 120 ستون مرمرین تکیه کرده بود. بلندی هر ستون 20 متر بود. این ستون های بزرگ را توسط قرقره ها بالا کشیده و با میخ هایی فلزی در جای خود نصب کرده بودند. بعد از اینکه سقف ساخته شد، هنرمندان، پرستشگاه را با مجسمه هایی زیبا تزیین کردند. مجسمه ای از آرتمیس نیز در وسط معبد قرار گرفته بود. این پرستشگاه یکی از بزرگ ترین معابد تمدن های یونان و روم باستان بود که حتی از معبد پارتنون هم بزرگ تر بود.

پارتنون معبدی عظیم بود که بین سال های 447 و 432 قبل از میلاد در تپه های آکروپولیس در شهر آتن ساخته شده و به آتنا اهدا شده بود.

هروسترواتوس و الکساندر

دویست سال بعد یعنی در سال 356 قبل از میلاد معبد در یک آتش سوزی به تلی از خاک تبدیل شد. مردی بنام هروستراتوس برای کسب شهرت معبد را آتش زد و اگر چه جان خود را از دست داد اما کاملاً به هدفش رسید!

شگفت آور آنکه اسکندر کبیر در همان روز ویرانی معبد از مادر زاده شد. سال ها بعد که اسکندر معبد ویران شده را دید، دستور داد تا معبد را در همان جا دوباره بسازند.

معبد کاملاً ویران شد

معبدی که اسکندر ساخته بود تا 300 سال پس از میلاد مسیح پا بر جا بود. اما بتدریج شکوه و عظمت شهر افسوس از میان رفت و اهمیت خود را از دست داد. عاقبت برخی اقوام اروپایی (گوتیک ها) معبد را غارت کردند و سیلی ویرانگر معبد را در گل و لای مدفون کرد. تنها چیزی که از معبد باقی مانده است چند قطعه از پی ستون ها و یک ستون بازسازی شده است.